Merkez Bankası ve Halkın Yükü

Türkiye ekonomisinde kriz derinleşerek sürüyor. 2023’te ekonomi yönetimine getirilen Mehmet Şimşek, halkın içinde bulunduğu yoksulluğu değiştiremedi. Eriyen alım gücünü düzeltemeyen Şimşek’in Hazine’yi vergilerle doldurması, halkın yükünü artırdı.

Uzun süredir ekonomik krizin yükünü taşıyan milyonlar, yüksek borçlanma ve enflasyon baskısı altında yaşamlarını sürdürüyor. Merkez Bankası’nın politika faizini yüzde 39,5’e çekmesi kredi maliyetlerini düşürmeye yetmiyor; 2026’da emekli ve çalışanlara öngörülen yüzde 20-25’lik zam oranlarının da alım gücündeki kaybı telafi etmesi beklenmiyor.

Merkez Bankası’nın Beklentileri

Merkez Bankası’nın üçüncü Enflasyon Raporu’na göre 2025 yıl sonu enflasyonu yüzde 25-29 aralığında öngörülüyor. Piyasa katılımcıları anketinde ise beklenti yüzde 29,8 seviyesinde. Bu tahminler doğrultusunda ocak ayında yapılacak zam oranlarının da yüzde 20-25 bandında kalacağı tahmin ediliyor. Ancak ekonomistlere göre bu oran, hızla artan yaşam maliyetleri karşısında yetersiz kalacak.

Kredi Kullanımı ve Borçlar Artıyor

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verileri vatandaşın nakit sıkışıklığını çarpıcı biçimde ortaya koyuyor. Kredili mevduat hesaplarının (KMH) toplam krediler içindeki payı yüzde 4,16’ya yükselirken, bu oran 2020’lerin başına kıyasla iki kat artışa tekabül ediyor. Son bir yılda bireysel krediler yüzde 48, ihtiyaç kredileri yüzde 50, kredi kartı borçları ise yüzde 55 oranında büyüdü.

İcra ve İflas Dosyaları Milyonları Buldu

Yıl başında 32 TL seviyesinde olan dolar kuru ekim sonunda 42 TL’yi aşarak yaklaşık yüzde 31 değer kazandı. Gram altın da aynı dönemde yüzde 30 yükseldi. Dövizdeki artış ithalat maliyetlerini yükseltirken, enerji ve üretim kalemlerinde enflasyon baskısını yeniden gündeme getirdi. Yargı sistemine yansıyan ekonomik sıkışıklık da dikkat çekiyor: UYAP verilerine göre Türkiye’deki icra ve iflas dosyası sayısı 25 milyona dayandı; bankaların takibe aldığı borç tutarı ise 515 milyar lirayı aştı.

Uzmanların Değerlendirmeleri

Haber Global’den Mert İnan’a konuşan ekonomist Özlem Derici Şengül, asgari ücrette yüzde 20-25 aralığında bir artışın muhtemel olduğunu, ancak yıl başında enflasyonun yüzde 30’un üzerinde seyretmesinin bu zammı hızla eriteceğini belirtti. Emekli maaşlarında da aynı riskin söz konusu olduğunu ifade etti.

Kamuoyu araştırmacısı Volkan Tebrizcik ise ekonomik tabloyu “borçla dönen hayat” olarak tanımladı ve özellikle düşük gelirli grupların kredi kartı ve KMH limitleriyle ayakta kalmaya çalıştığını, asgari ödeme döngüsüne sıkışan milyonlarca kişi bulunduğunu söyledi.