E1 Yerleşim Bölgesi
İsrail lideri, Batı Şeria’yı ikiye bölecek ve işgal altındaki Doğu Kudüs ile bağlantıyı kesecek projeyi uygulamak için bir anlaşma imzaladı. “Filistin devleti kurulmayacağına dair verdiğimiz sözü yerine getireceğiz. Burası bize ait,” açıklamasında bulundu.
Kudüs’ün doğusunda 12 kilometrekarelik bir alanda bulunan E1 yerleşim bölgesi, İsrailli yerleşimciler için 3.400 yeni ev içeren bir imar planını kapsıyor. Bu plan, Batı Şeria’nın büyük bölümünü Doğu Kudüs’ten ayırırken, bölgedeki yasa dışı İsrail yerleşimlerini birbirine bağlayacak. Doğu Kudüs, 1967’den beri işgal altında ve Filistinliler için gelecekteki bir Filistin devletinin başkenti olarak görülüyor. Uluslararası hukuka göre, Batı Şeria’daki tüm İsrail yerleşimleri yasadışı kabul ediliyor.
Filistin Liderlerden Tepki
Filistin Devleti başkanlık sözcüsü Nabil Abu Rudeineh, Doğu Kudüs’ü başkent olarak içeren bir Filistin devletinin barışın anahtarı olduğunu vurguladı. Netanyahu’nun hamlesini eleştirerek, iki devletli çözümün kaçınılmaz olduğunu ve bu adımların bölgeyi uçuruma sürüklediğini belirtti. 149 Birleşmiş Milletler üye devletinin Filistin’i tanıdığını hatırlatarak, diğer ülkeleri tanıma çağrısında bulundu.
Netanyahu’nun Tutumu
Netanyahu, uzun süredir Filistin topraklarındaki yerleşimleri savunuyor ve barış çabalarını engelliyor. 1990’larda imzalanan Oslo Anlaşmaları’na karşı çıkmış, 2001’de bu anlaşmaları sona erdirdiğini belirtmişti. İlk başbakanlığı döneminde Doğu Kudüs’te Har Homa yerleşimini kurdurdu ve röportajlarında, görevde olduğu sürece Filistin devletinin kurulmayacağını ifade etti.
Uluslararası Tepkiler
Aşırı sağcı İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, E1 gibi yerleşimlerin Filistin’i haritadan sileceğini savundu. BM Genel Kurulu, Eylül 2024’te İsrail’den Batı Şeria’daki varlığını sona erdirmesini talep etti ve 100’den fazla ülke bu kararı destekledi. Temmuz 2024’teki Uluslararası Adalet Divanı görüşüne rağmen Netanyahu, kararı reddetti. 21 ülke, yeni yerleşim planını kınadı.
Filistin’in Tanınma Süreci
Bloomberg’e göre, Almanya, Fransa’nın iki devletli çözüm önerisini destekliyor. Belçika, Fransa ve Malta, BM’de Filistin’i tanıyacaklarını taahhüt etti. Avustralya, Kanada ve Birleşik Krallık gibi ülkeler şartlı tanıma açıkladı.